Sau hơn một tháng Hải Phòng triển khai thu phí hạ tầng cảng biển theo Nghị quyết (NQ) số 148 của HĐND thành phố về quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển Hải Phòng (phí cảng hạ tầng cảng biển), Hải Phòng vấp phải ý kiến của một số doanh nghiệp, hiệp hội về tính pháp lý, quy trình ban hành NQ, mức phí do HĐND thành phố hải Phòng quy định... Trao đổi với ông Nguyễn Văn Thành - Giám đốc Sở tài chính Hải Phòng về vấn đề này ông Thành cho biết việc ban hành Nghị quyết của HĐND thành phố đã được Bộ Tư pháp trả lời là đúng quy trình, quy định và Hải Phòng cũng đã có văn bản Báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

NQ 148 của HĐND thành phố Hải Phòng là cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp.

Theo Báo cáo Thủ tướng Chính phủ của UBND thành phố Hải Phòng thì Hải Phòng đã thực hiện nghiêm túc ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Vương Đình Huệ tại công văn số 4603/VPCP-KHTH ngày 3/8/2016 về việc giao nhiệm vụ cho UBND các tỉnh xây dựng mức phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ và tiện ích trong khu của khẩu phù hợp với Luật phí và Lệ phí; và ý kiến chỉ đạo của Bộ Tài chính tại Văn bản số 15498/BTC-CST nêu rõ: “Đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có cửa khẩu biên giới đất liền và cảng biển sớm trình HĐND cùng cấp ban hành nghị quyết về thu phí, mức thu tùy thuộc vào tình hình cụ thể của từng địa phương, mức độ bù đắp chi phí duy tu, bảo dưỡng, duy trì điều kiện phục vụ hoặc tái tạo công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu”.

Đề án thu phí hạ tầng cảng biển được UBND thành phố giao Sở Tài chính chủ trì xây dựng căn cứ Luật Phí và lệ phí được Quốc hội ban hành ngày 25/11/2015, có hiệu lực thi hành từ 1/1/2017; Nghị định số 120/2016/NĐ-CP ngày 23/8/2016 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Phí và lệ phí; Thông tư số 250/2016/TT-BTC ngày 11/11/2016 của Bộ Tài chính hướng dẫn về phí và lệ phí (có hiệu lực từ 1/1-2017, quy định 22 danh mục các khoản phí thuộc thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh, trong đó danh mục mục thứ 2 là “Phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu (bao gồm: khu vực cửa khẩu biên giới đất liền và khu vực cửa khẩu cảng biển)”

Hải Phòng đã trình HĐND thành phố biểu quyết thông qua NQ 148/2016/NQ-HĐND ngày 13/12/2016 quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển Hải Phòng.

Trước khi xây dựng đề án thu phí, UBND thành phố Hải Phòng đã tham khảo mức thu phí, tình hình triển khai thực hiện thu phí của các địa phương có khu vực cửa khẩu thuộc các tỉnh như Quảng Ninh, Cao Bằng, Lào Cai. Ví dụ, mức thu của tỉnh Lào Cai đối với xe ô tô có trọng tải dưới 4 tấn như sau: hàng xuất, nhập khẩu là 120.000 đồng/ xe; hàng tạm nhập tái xuất, hàng chuyển khẩu là 1 triệu đồng/ xe. Mức thu tương ứng đối với xe ô tô có trọng tải 4 tấn đến dưới 10 tấn là 300.000 đồng và 2,5 triệu đồng; xe ô tô có trọng tải 10 tấn đến dưới 18 tấn, xe container 20 feet là 500.000 đồng và 4 triệu đồng; xe ô tô có trọng tải trên 18 tấn và xe container 40 feet là 800.000 đồng và 6 triệu đồng. Tuy nhiên, dựa trên tình hình thực tế ở Hải Phòng, Sở Tài chính đã đề xuất với UBND thành phố xây dựng 2 phương án. Phương án 1: container 20 feet 250.000 đồng/công; container 40 feet 500.000 đồng/công. Phương án 2: container 20 feet 500.000 đồng/công; container 40 feet 1 triệu đồng/công. Sau khi lấy ý kiến góp ý của doanh nghiệp, cử tri, đồng thời trên cơ sở đánh giá việc thu phí tác động đến doanh nghiệp và thực hiện theo đúng chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 16/5/2016 về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp, Sở Tài chính tham mưu UBND thành phố trình HĐND thành phố quyết định theo phương án 1 (phương án thu thấp). So với mức thu phí của tỉnh Lào Cai, mức thu phí của thành phố Hải Phòng chỉ bằng 50% đối với container 20 feet và 62,5% đối với container 40 feet.

Đề án thu phí cảng biển đã được đăng tải liên tiếp trên 3 số Báo Hải Phòng; đồng thời trên báo An ninh Hải Phòng, Đài phát thanh truyền hình Hải Phòng đã tổ chức tuyên truyền, thông tin về Đề án thu phí. HĐND thành phố Hải Phòng cũng đã tổ chức 99 cuộc tiếp xúc với người dân và doanh nghiệp về nội dung Đề án thu phí và được hầu hết doanh nghiệp và nhân dân đồng tình, ủng hộ Đề án. Cục Hải quan Hải Phòng đã niêm yết công khai chủ trương thu phí hạ tầng cản biển tại các Chi cục Hải quan cảng biển theo quy định. Sau khi tiếp thu ý kiến doanh nghiệp và cử tri UBND thành phố Hải Phòng đã hoàn thiện đề án và trình HĐND thành phố thông qua với 100% đại biểu tán thành.

Để triển khai UBND thành phố hải Phòng đã tổ chức 3 Hội nghị triển khai với sự tham gia của hàng trăm doanh nghiệp đồng thời thông báo công khai trên các phương tiện thông tin báo chí địa phương.

Ông Nguyễn Văn Thành - Giám đốc Sở tài chính Hải Phòng cho biết thêm: Hiện nay thành phố đã nhận được văn bản trả lời của các Bộ Tư pháp khẳng định NQ 148 của HĐND thành phố hải Phòng là đúng quy trình và quy định pháp luật.

Tại văn bản số 301 ngày 25/1/2017, Bộ Tư pháp khẳng định: Việc HĐND thành phố Hải Phòng ban hành nghị quyết về thu phí hạ tầng cảng biển là đúng thẩm quyền. Về trình tự, thủ tục xây dựng và ban hành: ngay sau khi NQ148 của HĐND thành phố Hải Phòng được ban hành, Bộ Tư pháp (Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật) thực hiện việc kiểm tra tính pháp lý và đến nay chưa thấy có quy định trái pháp luật trong NQ số 148.

Tại văn bản số 1336 ngày 25/1/2016, Bộ Tài chính có ý kiến: Căn cứ các quy định hiện hành, việc quyết định thu phí hạ tầng cảng biển trên địa bàn thành phố Hải Phòng là bảo đảm cơ sở pháp lý, phù hợp với quy định của Luật Phí, lệ phí và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Bộ Giao thông vận tải, Bộ Công Thương cũng đồng quan điểm về thẩm quyền ban hành loại phí này của HĐND thành phố Hải Phòng.

Như vậy, phí hạ tầng cảng biển Hải Phòng thực hiện từ 1/12017 là khoản thu của ngân sách thành phố nhằm tạo nguồn thu để đầu tư trở lại nâng cấp hệ thống hạ tầng giao thông, duy tu, bảo dưỡng công trình hạ tầng kỹ thuật xã hội, công trình dịch vụ và tiện ích công cộng khu vực cửa khẩu cảng biển Hải Phòng nhằm tạo nguồn lực, khắc phục tình trạng ùn tắc giao thông phục vụ các doanh nghiệp kinh doanh hàng hóa xuất nhập khẩu qua cảng. Đây chính là cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp.