Với sự hỗ trợ về nguồn lực cũng như về chuyên môn của Liên minh các thành phố, Bộ Xây dựng đang triển khai xây dựng Chiến lược phát triển đô thị quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn 2030 (NUDS) như một công cụ để thúc đẩy phát triển đô thị tại cả 2 cấp độ Trung ương và địa phương, qua đó cung cấp các chương trình đầu tư cụ thể nhằm huy động nguồn lực cho phát triển hiệu quả hơn nữa hệ thống đô thị quốc gia. Hiện nay, dự án NUDS giai đoạn 1 đang được triển khai khẩn trương và dự kiến sẽ kết thúc vào tháng 9/2016.

Phó cục trưởng Cục Phát triển Đô thị Nguyễn Thị Hà Anh cho biết: Phạm vi của NUDS được trải rộng từ các nội dung nhằm hoàn thiện khung thể chế, chính sách về quy hoạch, đầu tư phát triển đô thị đến đào tạo, nâng cao năng lực quản lý nhà nước tại các địa phương về lĩnh vực phát triển đô thị. Ngoài ra, các nội dung trong NUDS cũng sẽ cung cấp hướng dẫn cho các nhà đầu tư trong nước và quốc tế tiếp cận các cơ hội đầu tư trong đô thị cũng như các thông tin về nhu cầu thực tế.

Trong giai đoạn 1, Dự án NUDS thực hiện các công tác rà soát, cập nhật, bổ sung dữ liệu đô thị, phân tích thực trạng phát triển đô thị cả nước, phân tích khung chính sách, pháp lý về phát triển đô thị, nghiên cứu đưa ra các mục tiêu chính làm cơ sở cho việc xây dựng NUDS giai đoạn tiếp theo… “Kết quả của Dự án NUDS giai đoạn 1 sẽ giúp nhìn rõ hơn thực trạng hệ thống đô thị Việt Nam, các bất cập của hệ thống văn bản, chính sách hiện hành” – bà Hà Anh nhấn mạnh.

Đóng góp tiếp tục hoàn thiện các sản phẩm của giai đoạn 1 nói riêng, góp phần cho sự thành công của dự án NUDS nói chung, ông Lawrie Wilson (tư vấn quốc tế về quy hoạch đô thị và quản lý phát triển) đề xuất: NUDS cần cập nhật tất cả các chính sách thuộc lĩnh vực phát triển đô thị mà không phân biệt cơ quan chủ quản. NUDS sẽ đóng vai trò cầu nối để quản lý phát triển một cách đồng bộ. Bởi theo ông Lawrie Wilson, để thưc hiện việc quy hoạch và quản lý phát triển đô thị có hiệu quả thì không thể chỉ được thực hiện bởi một cơ quan duy nhất là Bộ Xây dựng mà còn là trách nhiệm của nhiều bộ khác nhau như Bộ KH&ĐT, Bộ TN&MT…

Ông Lawrie Wilson cũng nhận định: Cơ sở chính sách cho quy hoạch và quản lý phát triển đô thị nhìn chung là đủ và hiện cũng đã có một số cơ chế đảm bảo việc thực hiện các chính sách. Song các chính sách này có thể được bổ sung toàn diện hơn và cần phải được mở rộng nhằm tập trung hơn vào các mục tiêu quan trọng như thích ứng với biến đổi khí hậu, thảm họa tự nhiên hay kinh tế đô thị…

Để công tác điều tra khảo sát có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu đánh giá hiện trạng đô thị một cách khách quan, Phó viện trưởng Viện Quy hoạch Đô thị – Nông thôn Quốc gia (VIUP) Phạm Thị Nhâm đề xuất: Cần phải xây dựng bộ chỉ số NUDS với các chỉ số mang tính toàn diện, trên cơ sở đó tiến hành khảo sát thu thập số liệu một số đô thị đại diện cho các vùng, các loại đô thị.

Bà Nhâm phân tích: Trong các chính sách phát triển đô thị cấp vĩ mô như Điều chỉnh định hướng quy hoạch chung phát triển hệ thống đô thị Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050; Chương trình nâng cấp đô thị quốc gia giai đoạn 2009 – 2020; Chương trình phát triển đô thị quốc gia… đã nêu lên phương hướng phát triển đô thị thông qua một số bộ chỉ số đô thị cụ thể, đối với từng giai đoạn đến năm 2020, 2025, 2030… Tuy nhiên các bộ chỉ số này chỉ mang tính chất định hướng chung cho cả hệ thống đô thị mà chưa có cơ sở để so sánh, đánh giá giữa các đô thị trong nước với nhau cũng như giữa đô thị nước ta với đô thị các nước khác trong khu vực. Chính vì vậy chưa thể đánh giá một cách khách quan và toàn diện các vấn đề về đô thị.

Hơn nữa, đến thời điểm này, Nghị định 42/2009/NĐ-CP về phân loại đô thị là bộ chỉ số đô thị mang tính pháp lý được thực hiện từ năm 2009 đến nay. Song hiện nay, Bộ Xây dựng cũng đang lấy ý kiến đóng góp của các cơ quan, tổ chức xã hội cho dự thảo nghị định thay thế nghị định 42. Do vậy, bà Nhâm cho rằng Việt Nam vẫn chưa có hệ thống cơ sở dữ liệu đô thị khoa học để đáp ứng yêu cầu quản lý, hoạch định chính sách phát triển đô thị bền vững nên việc điều tra khảo sát các dữ liệu đô thị sẽ là công cụ quan trọng để xây dựng xây dựng NUDS.