Với vai trò là không gian chuyển tiếp giữa bên ngoài và bên trong, kiến trúc mặt đứng ngày càng được ứng dụng phổ biến. Sự kết hợp hiệu quả giữa công nghệ hiện đại và truyền thống đã biến chúng thành giải pháp kiến trúc thông minh, vừa bảo vệ công trình vừa tận dụng ưu điểm và giảm thiểu bất lợi của khí hậu. Giải pháp mặt đứng đa lớp, cùng lớp treo phủ bề mặt, đã được áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới, từ các khu vực nóng cho đến lạnh.
Mặt đứng đa lớp với tấm treo phủ bề mặt
Chúng tôi xin giới thiệu những kiến thức cơ bản và một số ưu, nhược điểm của mặt đứng đa lớp sử dụng tấm treo phủ bề mặt – một hình thức đơn giản và cơ bản nhất. Đây là gợi ý hữu ích để tham khảo và áp dụng trong thực tế tại Việt Nam.
Mặt đứng đa lớp được ứng dụng phổ biến
Trong các công trình xây dựng truyền thống tại Việt Nam, hệ tường bao thường được làm từ gạch, vữa trát, và sơn phủ bề mặt. Đối với các công trình cao tầng hiện đại, kính khổ lớn được dùng chủ yếu để bao bọc toàn bộ công trình. Ngoài ra, các vật liệu như gỗ, tấm ốp sợi xi măng, hay tấm treo gạch nung cũng là những giải pháp đa dạng cho mặt đứng.
Bên cạnh sự đơn điệu về hình thức, cả hai phương pháp trên đều có những nhược điểm trong điều kiện khí hậu nóng ẩm của Việt Nam: tường gạch có khả năng tích nhiệt lớn và giải nhiệt chậm, trong khi kính mang lượng nhiệt lớn từ ánh sáng mặt trời vào không gian bên trong. Giải pháp “mặt đứng đa lớp với lớp treo phủ bề mặt” đã được áp dụng rộng rãi trên thế giới, ở cả xứ lạnh và xứ nóng.
Khả năng trang trí mặt đứng linh hoạt và sáng tạo
Hiểu một cách đơn giản, ngoài lớp tường xây phía trong (tường gạch hoặc tường bê tông), sẽ có thêm một hoặc nhiều lớp che phủ bên ngoài, giữa tường xây và lớp che phủ này là lớp không khí cùng hệ xương chịu lực. Trong những công trình đòi hỏi cách âm, cách nhiệt cao, lớp giữa còn được bổ sung thêm các tấm đệm cách nhiệt và lớp chống thấm.
Với lớp che phủ độc lập, phương pháp này mang lại khả năng trang trí mặt đứng linh hoạt và sáng tạo. Vật liệu che phủ rất đa dạng, từ kim loại, gỗ, tấm ốp sợi thủy tinh, tấm xi măng, đến tấm gạch nung. Tại Việt Nam, một số công trình đã áp dụng tấm ốp hợp kim nhôm cho mặt đứng, làm lớp bảo vệ ngoài cùng của công trình.
Thiết kế ứng dụng vẫn còn đơn điệu
Tuy nhiên, hình thức bề mặt và thiết kế ứng dụng vẫn còn khá đơn điệu. Ngoài việc mở ra nhiều giải pháp về thẩm mỹ, ưu điểm lớn nhất của “mặt đứng đa lớp với lớp treo phủ bề mặt” là khả năng cách nhiệt và cách âm. Hệ xương giữa tấm treo bề mặt và lớp tường tạo ra một lớp không khí tự nhiên có tác dụng cách nhiệt. Nhiệt lượng hấp thụ qua lớp tấm treo sẽ được đẩy ra ngoài nhờ sự lưu thông của không khí trong lớp này.
Như vậy, lớp tường phía trong sẽ được bảo vệ khỏi tác động trực tiếp của mưa, nắng, và gió, giúp tăng độ bền vững. Lớp bao phủ ngoài cùng có thể được xem như một chiếc áo khoác, dễ dàng thay thế khi bị cũ hoặc hỏng mà không ảnh hưởng đến phần tường còn lại của công trình.
Kết luận
Phát triển kiến trúc bền vững đang là xu hướng toàn cầu, góp phần định hình kiến trúc thế kỷ 21. Tuy nhiên, không chỉ dừng lại ở việc xây dựng các công trình xanh tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải, các kiến trúc sư và nhà công nghệ còn hướng đến mục tiêu xa hơn: biến công trình thành một thực thể thân thiện với môi trường, có khả năng thích ứng với biến đổi thời tiết theo thời gian và mùa trong năm.
Mặc dù có nhiều ưu điểm và được ứng dụng rộng rãi trên thế giới, việc áp dụng “mặt đứng đa lớp” tại Việt Nam vẫn còn hạn chế do sự thiếu phong phú về vật liệu và chi phí đầu tư ban đầu khá cao. Tuy nhiên, xét về lâu dài, giải pháp này mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội nhờ tiết kiệm năng lượng làm mát và chi phí bảo trì, bảo dưỡng.